Sá sùng, còn gọi là trùng biển hay sâu cát, có nhiều ở những vùng biển Quảng Ninh, Hải Phòng, Cần Giờ, Côn Đảo… Sá sùng sống trong hang sâu, dưới cát, màu nâu đỏ, dài từ 10-15cm, trên mình có những sợi vân nhỏ li ti. Sá sùng có hình dạng như trùn đất, nhưng kích thước lớn hơn và ruột chứa toàn cát. Người ta thường đi bắt sá sùng vào sáng sớm, theo những ổ đất mà chúng để lại trên mặt biển sau khi ngoi lên kiếm ăn mỗi đêm. Thấy dấu vết sá sùng, chỉ cần xúc sâu vào lớp cát sẽ “tóm” ngay được chúng bên dưới.”
Chế biến sá sùng rất công phu, phải rạch dọc theo thân, lộn nó ra để chà xát thật kỹ với muối cho ruột hết cát và hết mùi tanh. Sá sùng phải rửa nhiều lần, ngay dưới vòi nước mạnh, đến khi có màu trắng ngà mới là sạch.
Ở Quảng Ninh và nhiều tỉnh phía Bắc, người ta vẫn hay sá sùng như một dạng tôm khô để chế biến các loại nước lèo làm phở, hủ tíu, bún. Một lượng nhỏ sá sùng khô rang lên cho vào túi lọc bỏ trong nồi nước lèo sẽ giúp nồi nước ngọt đậm đà. Ở Côn Đảo, Vũng Tàu, sá sùng tươi lại được chế biến thành các món như xào chua ngọt, chiên, nướng…
Sá sùng có vị ngọt tự nhiên, nên khi chế biến không cần thêm đường, bột ngọt. Một chút muối dằn hương vị là đủ làm sá sùng tăng vị đậm đà. Anh Long, một ngư dân vùng biển Cần Giờ còn giới thiệu món sá sùng nướng muối ớt nhấm cùng rượu đế, ăn một miếng, “đến chết cũng chưa quên”!
Mỗi vùng miền có một cách chế biến sá sùng khác nhau. Tại chợ Quảng Ninh, chợ Đầm Nha Trang sá sùng khô được bán với giá khoảng 500.000-600.000 đồng/ký. Còn ở Côn Đảo, sá sùng được sơ chế sạch, trắng tinh, và đông lạnh. Mỗi kg giá từ 150.000đ đến 160.000đ.
Sá sùng khô nướng bằng cồn rồi ăn như mực khô, chấm với tương ớt. Loại này cũng có thể chiên giòn và dùng thay cho tôm khô khi nấu canh. Sá sùng tươi thì xào, chiên, làm một món trong bữa cơm hàng ngày cũng rất tuyệt.
Thức ăn của sá sùng là những sinh vật phù du nên có lẽ vì thế sá sùng có nhiều axít amin, glyxin, alanine, glutamin, taurine cũng như nhiều loại khoáng chất khác. Theo Đông y, sá sùng có vị ngọt, tính mát, có thể trị chứng âm hàn, bổ dương khí, giá trị dinh dưỡng rất cao.
Sau đây xin giới thiệu đến các bạn một món ăn được chế biến từ sá sùng.
Sá sùng xào mướp
Nguyên liệu:
2 trái mướp hương (hoặc mướp khía), 100g sá sùng, 1 muỗng nhỏ hạt nêm, ½ muỗng muối, tiêu, hành lá.
- Mướp bào vỏ, cắt lát xéo, dày 3-4cm.
Thực hiện:
- Sá sùng đem rửa thật sạch dưới vòi nước mạnh cho hết cát. Cắt từng đoạn khoảng 10cm. Đun nước thật sôi thả sá sùng vào cho xoắn tròn lại. Vớt ra rổ, để ráo. Ướp ½ muỗng hạt nêm và 1 tí muối.
- Bắc chảo, phi tỏi thơm, thả sá sùng vào xào đều trên lửa lớn khoảng 3 phút. Trút ra đĩa. Sau đó đổ dầu, cho mướp vào, xào mướp nhanh tay vừa chín tới, nêm nếm vừa ăn. Sau đó đổ sá sùng vào mướp, đảo nhanh khoảng 2 phút cho các gia vị thấm vào nhau. Bỏ hành lá cắt khúc vào, đảo lần cuối và tắt bếp.
Múc thức ăn ra đĩa, rắc một ít tiêu bột lên trên.